Çatlak Diş Sendromu (ÇDS), dişin bir kısmının çatlaması veya kırılması durumudur. Bu durum, dişlerinizi sıkmanız, bir yaralanma geçirmeniz veya yaşlanmanız nedeniyle meydana gelebilir. Çatlak dişler genellikle ağrı, hassasiyet ve şişlik gibi belirtilere neden olur. Diş hekiminiz, çatlağın konumuna ve ciddiyetine bağlı olarak çeşitli tedavi yöntemleri sunabilir.
Çatlak Diş Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Çatlak dişler her zaman belirti vermeyebilir. Ancak, belirtiler ortaya çıktığında genellikle şu şekildedir:
- Isırırken keskin ağrı: Diş üzerine baskı uygulandığında ağrı meydana gelir.
- Sıcaklık değişikliklerine hassasiyet: Sıcak veya soğuk yiyecek ve içeceklere karşı ani hassasiyet oluşur.
- Şişlik: Çatlak diş etrafında şişlik görülebilir.
- Diş ağrısı: Çiğnerken veya ısırırken diş ağrısı olabilir.
Tedavi edilmediğinde çatlak diş, enfeksiyon gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Diş apsesi belirtileri arasında kötü nefes, geçmeyen diş ağrısı, ateş, şişmiş diş etleri ve lenf düğümlerinin şişmesi yer alır.
Çatlak Diş Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Çatlak dişlerin en yaygın nedenleri şunlardır: Yaşlanma: Yaş ilerledikçe dişlerin aşınması ve çatlama olasılığı artar. Sert yiyecekler ısırmak: Buz, şeker ve patlamış mısır taneleri gibi sert yiyecekler dişlerinizi çatlatabilir. Diş tedavileri: Büyük dolgu veya kök kanal tedavisi dişlerinizi zayıflatabilir ve çatlama riskini artırabilir. Bruksizm (diş gıcırdatma): Stres ve diğer sorunlar dişlerinizi gıcırdatmanıza ve zamanla çatlamasına neden olabilir. Diş travması: Ağız bölgesine darbe almak, spor yaparken yaralanmak veya trafik kazasında dişlerinize zarar verebilir.
Çatlak Diş Sendromunun Tanısı Nasıl Konur?
Bir diş hekimi, çatlak bir dişi teşhis etmek için şu yöntemleri kullanabilir:
Hastanın belirtilerini ve olası nedenlerini sormak: Diş hekiminiz belirtileriniz hakkında sorular sorar. Dişe baskı uygulama testi: Bir çubukla ısırmanızı isteyerek ağrı olup olmadığını kontrol eder. Dişte çatlak belirtileri arama: Dişin görünümünü inceleyerek çatlak ve diğer hasar belirtilerini kontrol eder. Diş etlerinde iltihaplanma kontrolü: Dikey çatlaklar diş etlerini tahriş edebilir. Transilluminasyon: Dişin içini aydınlatarak çatlağı daha iyi görmek için ışık kullanır. Diş boyama: Çatlağı daha iyi görebilmek için dişe boyama maddesi uygulanır. Röntgen çekme: Diş röntgeni ile çatlak ve ilgili sorunları görmek için görüntüleme yapılır. Periodontal prob kullanma: Çatlağı bulmak için kemik kaybını ölçen bir alet kullanılır.
Çatlak Diş Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?
Çatlak diş tedavisi, dişin ne kadar hasar gördüğüne bağlıdır. Yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
- Diş bağlama: Diş hekimi, çatlakları diş rengindeki reçine ile doldurur.
- Diş konturlama: Diş hekimi, pürüzlü kenarları düzleştirir ve dişin üzerine gelen baskıyı kontrol eder.
- Diş kaplaması (kron): Porselen veya seramik bir kaplama çatlak dişi kapatır.
- Diş yüzeyi kaplaması (veneers): Özelleştirilmiş kabuklar dişin ön kısmını kaplar.
- Kanal tedavisi: Çatlak, diş pulpasına kadar uzanıyorsa enfeksiyonu önlemek için kanal tedavisi yapılır.
- Diş çekimi: Çatlak diş kök ve sinirlerine ciddi şekilde zarar vermişse diş çekilir ve diş köprüsü veya implant ile değiştirilir.
Çatlak Diş Sendromunu Önlemek İçin Öneriler
Çatlak dişleri tamamen önlemek mümkün olmasa da, bazı adımlar riski azaltabilir:
Düzenli ağız hijyeni: Ağız temizliğini sağlamak ve düzenli olarak diş hekimine gitmek önemlidir. Ağız ve dişleri korumak: Spor yaparken ağız koruyucu takmak, düşme riski olan aktivitelerde koruyucu kullanmak. Sert cisimleri çiğnemekten kaçınmak: Buz, sert şeker ve tırnak çiğnemekten kaçının. Dişlerinizi sert plastik etiketleri koparmak için kullanmayın.
Zamanında tedavi ile çatlak dişler yıllarca sorunsuz işlev görmeye devam edebilir. Ancak, tedavi edilmiş olsa bile çatlaklar büyüyebilir veya diş tamamen bölünebilir. Bu, sonunda diş kaybına yol açabilir. Çatlak Diş Sendromu, diş sağlığınızı ciddi şekilde etkileyebilir. Çatlak diş belirtileri fark ettiğinizde derhal diş hekiminize başvurmanız önemlidir. Diş hekiminiz, dişinizin hasarını değerlendirecek ve uygun tedavi seçeneklerini önerecektir. Ayrıca, dişlerinizin çatlamasını önlemek için size önerilerde bulunacaktır.
Çatlak Diş Sendromu ile İlgili Bilimsel Yayınlar
Clin Oral Investig dergisinde Haziran 2024 tarihinde yayımlanan “Occlusal veneer restoration treatment outcomes of cracked tooth syndrome: A 22.4-month follow-up study” konulu klinik çalışmanın amacı, çatlak dişlerin oklüzal veneer restorasyonları sonrası başarı oranını, canlı pulpa sağkalım oranını, diş sağkalım oranını ve hastaların bildirdiği çiğneme yeteneğini değerlendirmektir. Çalışmada, soğuk ve/veya ısırma ağrısı olan ancak spontan/gece ağrısı olmayan 24 hastanın 27 çatlak dişi dahil edilmiştir. Çatlak dişler lityum disilikat seramikten yapılmış oklüzal veneerler ile restore edilmiştir. Ağrı belirtilerini değerlendirmek için soğuk test ve ısırma testi, çiğneme yeteneğini değerlendirmek için ise IED ve OHIP-14 anketleri kullanılmıştır. Ortalama 22.4 aylık takip süresi sonunda iki dişte pulpitis gelişti, diğer dişlerdeki ağrı belirtileri tamamen kaybolmuştur. OHIP toplam puanları ve IED dereceleri tedavi sonrası önemli ölçüde düşmüştür. 12 aylık pulp sağkalım oranı %92.6, diş sağkalım oranı %100 ve en son geri çağırmadaki başarı oranı %92.6 olarak bulunmuştur. Sonuç olarak, oklüzal veneer restorasyonları çatlak dişlerin tedavisinde etkili bir seçenek olabilir.
J Am Dent Assoc dergisinde Temmuz 2024 tarihinde yayımlanan “A retrospective clinical study to compare the ability of cone-beam computed tomographic images and periapical radiographs to reveal cracked teeth, split teeth, and teeth with vertical root fractures” adlı retrospektif klinik çalışmanın amacı, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi (CBCT) görüntüleri ile periapikal (PA) radyografların çatlak dişler, ayrılmış dişler ve dikey kök kırıkları (VRF’ler) tespitindeki hassasiyetini karşılaştırmaktır. Çalışmada, çekim sonrası doğrudan görselleştirme ile uzunlamasına diş kırığı (LTF) teşhisi konulan ve kapsamlı klinik ve radyografik kayıtları olan 98 hasta (98 diş) incelenmiştir. Demografik, klinik ve radyografik veriler toplanmıi, PA radyograflar ve CBCT görüntüleri, kırıkları ve bu dişlerle ilişkili kemik kaybı desenlerini belirlemek için değerlendirilmiştir. Kemik kaybını değerlendirirken PA radyograflar ve CBCT taramalarını karşılaştırmak için McNemar testi kullanılmıştır. Fisher testi ile kırık türleri ile demografik, klinik ve radyolojik özellikler arasındaki istatistiksel ilişkiler belirlenmiştir. Hasta yaşı ile kırık türlerini karşılaştırmak için varyans analizi testi kullanılmıştır. CBCT görüntüleri, LTF’lerle ilişkili kemik kaybı desenlerini tespit etmede PA radyograflardan önemli ölçüde daha etkilidir (P < .05), vakaların %71’i CBCT görüntüleri ile tespit edilirken, %42’si radyograflarla tespit edilmiştir. Ortalama yaş, VRF’li hastalarda ayrılmış dişli hastalardan önemli ölçüde daha yüksektir (P < .05). Kırık türü ile kök kanal tedavisi (ayrılmış, VRF, P = .002), derin sondalama derinliği (≥ 5 mm) (VRF, P = .026) ve ağızdan 8’den fazla diş çekimi (VRF, P = .032) arasında anlamlı ilişkiler gözlenmiştir. Genel olarak, kırık çizgilerinin görselleştirilmesi açısından CBCT görüntülerinin PA radyograflardan daha üstün olduğu belirlenmiştir (P < .001). CBCT taramaları, LTF’lerin tanısında PA radyograflardan daha fazla bilgi sağlamakta, özellikle periradiküler kemik değişikliklerinin tespitinde daha başarılıdır. CBCT görüntüleme, klinik tanı sürecine önemli katkılar sağlayabilir.
Perspektif Diş Polikliniği olarak hastalarımız için son teknolojiyi kullanmanın yanı sıra en son yayınlanan bilimsel araştırmaların ışığında, diş hekimleri olarak bizler kendimizi güncel tutuyor ve hasta memnuniyeti için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz.
Ankara Çankaya Çukurambar bölgesinde hizmet veren Perspektif Diş Polikliniğine tüm soru ve görüşlerinizi iletebilir ve ayrıca Diş Taşı Temizliği, Bruksizm Tedavisi, 20 Yaş Diş Çekimi, Apikal Rezeksiyon, Gömülü Diş Çekimi, İmplant Tedavisi, Çocuk Diş Hekimliği, Diş Beyazlatma, Diş Eti Çekilmesi, Diş Eti Estetiği, Küretaj, Gülüş Tasarımı, İnley ve Onley Diş Restorasyonları, Porselen Lamina ve Zirkonyum Diş Kaplama konularında İletişim sayfamız üzerinden randevu alabilirsiniz.
Bu makale Perspektif Diş Polikliniği tarafından hazırlanmıştır.
