Süt dişleri, çocukların sağlıklı gelişimi ve genel ağız sağlığı açısından oldukça önemlidir. Çocuğun diş yapısının doğru gelişimine katkı sağlamak, çiğneme ve konuşma becerilerinin düzgün bir şekilde ilerlemesi için süt dişlerinin sağlığını korumak büyük önem taşır. Ancak, süt dişlerinde çürük oluşumu, sık karşılaşılan ve tedavi edilmediğinde kalıcı dişlerin sağlığını da tehdit eden bir durumdur. Bu makalede, süt dişi çürüklerini tanımak, sebeplerini anlamak, belirtileri fark etmek ve çürükleri önleyici tedbirler almak hakkında detaylı bilgi sunulacaktır.
Süt Dişi Çürüğü Nedir?
Süt dişi çürüğü, erken çocukluk döneminde süt dişlerinin yüzeyinde bakteri kaynaklı olarak oluşan ve diş yapısını bozan bir çürüme sürecidir. Çoğunlukla “biberon çürüğü” olarak da bilinir çünkü süt, meyve suyu gibi şekerli içeceklerin uzun süre dişlerle temas etmesi çürüğe yol açar. Çocukların özellikle üst ön dişlerinde ortaya çıkan bu çürük, diş minesini aşındırarak dişte hasar oluşmasına sebep olur. Beyaz lekeler şeklinde başlayan bu çürükler, tedavi edilmediğinde dişin renginin koyulaşması ve diş dokusunda kayıplarla sonuçlanabilir. Erken tedavi edilmediği takdirde süt dişlerindeki çürükler çocuğun ağız sağlığı ve genel yaşam kalitesini etkileyebilir.
Süt Dişlerindeki Çürüklerin Nedenleri Nelerdir?
Süt dişlerinde çürük oluşumunun temel nedeni, dişlerin sık ve uzun süreli olarak şekerli maddelere maruz kalmasıdır. Özellikle gece biberonla süt, meyve suyu veya formül mama içme alışkanlığı, bakterilerin dişlerde birikmesine yol açar. Bu bakteriler, şekerli gıdalarla beslendiklerinde asit üretir ve bu asitler de diş minesine zarar vererek çürük oluşumuna neden olur. Bunun yanı sıra, ebeveynlerin veya bakıcıların ağız hijyenine dikkat etmemesi, tükürük yoluyla çürük oluşturucu bakterilerin çocuğa geçmesine sebep olabilir. Örneğin, bebeklerin beslenme kaşığının ebeveyn tarafından kullanılmasının ya da emziğin ebeveynin ağzında temizlenmesinin çocuğun ağız florasına zarar verdiği bilinmektedir.
Süt Dişlerindeki Çürükler Nasıl Belirlenir?
Süt dişlerindeki çürüklerin ilk belirtisi, diş yüzeyinde görülen beyaz lekelerdir. Bu beyaz lekeler, diş minesinin asit etkisiyle zayıfladığını ve çürümeye başladığını gösterir. İlerleyen aşamalarda bu lekeler kahverengi veya siyaha döner, diş dokusu kaybedilir ve dişte boşluklar oluşur. Diğer belirtiler arasında diş ağrısı, diş etlerinde şişme, sıcak-soğuk hassasiyeti ve çocuğun yemek yemede isteksizlik göstermesi yer alabilir. Çocuğunuzda bu belirtilerden herhangi birini gözlemlediğinizde, erken tedaviye yönelmek için diş hekimi muayenesi önemlidir.
Süt Dişi Çürükleri Kalıcı Dişleri Etkiler mi?
Evet, süt dişlerinde oluşan çürükler zamanında tedavi edilmezse kalıcı dişlerin sağlığını olumsuz etkileyebilir. Süt dişleri, çocuğun ağız yapısının gelişiminde kılavuz görevi görür. Kalıcı dişlerin doğru pozisyonda çıkması, sağlıklı süt dişlerinin yerinde olmasıyla desteklenir. Ancak, erken dönemde çürük sebebiyle çekilen süt dişleri, komşu dişlerin boşluğa kaymasına ve çene yapısının bozulmasına yol açabilir. Bu durum, kalıcı dişlerin çapraşık çıkmasına veya doğru konumlanamamasına neden olabilir. Çocuklarda erken dönemde görülen diş çürükleri, diş yapısını bozarak ilerleyen yıllarda ortodontik tedavi ihtiyacını da artırabilir.
Süt Dişlerindeki Çürükler Nasıl Tedavi Edilir?
Süt dişlerindeki çürükler, dişin zarar gördüğü seviyeye göre farklı şekillerde tedavi edilir. Çürük başlangıç aşamasında beyaz leke olarak gözlemleniyorsa, florid uygulamaları veya ağız bakım alışkanlıklarının düzenlenmesi ile çürüğün ilerlemesi engellenebilir. Ancak çürük ilerlemişse, dolgu, paslanmaz çelik kron veya gerekirse diş çekimi gibi daha ileri tedaviler gerekebilir. İleri aşamalarda dişin kök kısmına kadar ilerlemiş çürüklerde ise kanal tedavisi veya enfekte dişin çekilmesi zorunlu olabilir. Tedavi sürecinde diş hekimi, çocuğun yaşına ve dişin durumuna göre en uygun yöntemi seçer.
Süt Dişlerinde Çürük Oluşumunu Önlemek İçin Ne Yapmalıyız?
Süt dişlerinde çürük oluşumunu önlemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
- Biberonla Uyutma Alışkanlığından Kaçının: Çocuğunuzu biberonla uyutmak, dişlerin gece boyunca şekerli içeceklerle temas etmesine sebep olur ve bu da çürük riskini artırır.
- Dişlerin Temizlenmesine Erken Yaşta Başlayın: İlk diş çıktığında diş temizliğine başlamalı, yumuşak bir diş fırçası ve yaşına uygun diş macunu kullanarak günlük fırçalama alışkanlığı kazandırılmalıdır.
- Şekerli Yiyecek ve İçeceklerden Uzak Durun: Çocuğunuzun şekerli yiyecek ve içeceklerle uzun süre temasta bulunmasını önleyin. Özellikle gece yatmadan önce verilen şekerli içecekler çürük oluşumunu hızlandırır.
- Düzenli Diş Hekimi Kontrollerini İhmal Etmeyin: Çocuğunuzun diş sağlığını takip etmek ve olası sorunları önceden tespit etmek için düzenli diş hekimi kontrollerini aksatmayın.
Çocuğunuzun Ağız Sağlığı İçin Önemli Noktalar
Süt dişlerinin sağlıklı kalmasını sağlamak için aşağıdaki adımlar dikkate alınabilir:
- Diş fırçalamayı eğlenceli hale getirerek çocuğunuzun düzenli fırçalama alışkanlığı kazanmasına yardımcı olun.
- Sadece su içme alışkanlığı kazandırarak dişlerin gün boyu temiz kalmasını sağlayın.
- İlk dişten itibaren düzenli diş kontrolleri planlayarak çürük riskini en aza indirin.
- Biberonu bırakma sürecini desteklemek için 12. aydan itibaren bardak kullanımına geçin.
- Ebeveynlerin ağız sağlığına dikkat ederek çocuklara bakteri bulaşmasını önleyin.
Süt dişleri, çocuğunuzun sağlıklı bir diş yapısına sahip olmasında büyük rol oynar ve kalıcı dişlerin doğru yerleşmesine katkı sağlar. Çocuğunuzun ağız sağlığını koruyarak, sağlıklı bir gülüşle büyümesine destek olabilirsiniz.
Süt Dişi Çürükleri ile İlgili Bilimsel Yayınlar
Hua Xi Kou Qiang Yi Xue Za Zhi dergisinde Ekim 2024 tarihinde yayımlanan “Efficacy evaluation of zirconia crown on primary molars with caries defects” konulu çalışmada, çocuklarda çürük süt azı dişlerinde prefabrike metal kron (PMC) ve zirkonya kronların (ZC) terapötik etkileri ve etkileyen faktörler incelenmiştir. Yöntem olarak, 3-8 yaş arası 192 hastanın verileriyle yapılan retrospektif bir kohort çalışması kullanılmış, mandibular birinci azı dişler, vital pulpa tedavisi sonrası PMC veya ZC ile restore edilmiştir. Üç aylık, bir yıllık ve iki yıllık klinik muayenelerde periodontal durum ve çeşitli protez indeksleri değerlendirilmiştir. Sonuçlar, ZC grubunun periodontal sağlığının PMC grubuna göre daha iyi olduğunu gösterirken, yaşın PMC grubunda periodontal stabiliteyi artırdığı gözlemlenmiştir. Bu çalışma, her iki kron türünün de süt azı dişlerinde başarılı restorasyon sağlayabileceğini göstermektedir.
J Clin Pediatr Dent dergisinde Eylül 2024 tarihinde yayımlanan “Associations between risk factors, including approximal contact types and dental caries in children from low-income families. Pilot study” adlı kesitsel çalışmada, düşük sosyo-ekonomik gruplardan gelen çocuklarda çürük risk faktörlerinin incelenmesi ve geniş temaslı bir veya birden fazla süt azı dişi bulunan çocukların yüksek çürük risk grubuna dahil edilip edilmeyeceğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 3-10 yaş arası 107 çocuk üzerinde klinik muayenelerle gerçekleştirilmiş ve temas türleri, sigorta durumu, diyet, plak ve florür kullanımı gibi çürük risk faktörleri analiz edilmiştir. Çocukların %78’inde çürük lezyonları bulunmuş, ortalama dmft değeri 5.6 olarak kaydedilmiştir. Multivaryant analizler, geniş temasların çürük riski göstergesi olmadığını ancak sigorta durumu ve plak indeksinin çürük deneyimi ile ilişkili olduğunu ortaya koymuştur. Çalışma, sigorta durumu ve plak indeksinin çürük riskinde önemli belirleyiciler olduğunu göstermektedir.
Ankara Çankaya Çukurambar bölgesinde hizmet veren Perspektif Diş Polikliniğine tüm soru ve görüşlerinizi iletebilir ve ayrıca Diş Taşı Temizliği, Bruksizm Tedavisi, 20 Yaş Diş Çekimi, Apikal Rezeksiyon, Gömülü Diş Çekimi, İmplant Tedavisi, Çocuk Diş Hekimliği, Diş Beyazlatma, Diş Eti Çekilmesi, Diş Eti Estetiği, Küretaj, Gülüş Tasarımı, İnley ve Onley Diş Restorasyonları, Porselen Lamina ve Zirkonyum Diş Kaplama konularında İletişim sayfamız üzerinden randevu alabilirsiniz.
Bu makale Perspektif Diş Polikliniği tarafından hazırlanmıştır.
