Diş rezorpsiyonu, dişinizin parçalarının kaybı anlamına gelen ve genellikle diş yaralanması (travma) veya çürük bir dişin tedavi edilmemesi sorunu neden olur. Diş rezorpsiyonu, özellikle dişin dentin (iç doku) veya sementum (dış materyal) kaybına yol açan bir durumdur. Bu makalede diş rezorpsiyonu türleri, belirtileri, normal diş rezorpsiyonu, nedenleri, komplikasyonları ve tedavi yöntemleri ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
Rezorpsiyon Türleri
Diş rezorpsiyonu, meydana geldiği bölgeye ve nedenlerine göre farklı türlere ayrılır:
- Servikal Rezorpsiyon: Dişin diş eti ile birleştiği bölgede meydana gelir. Genellikle diş travması, ortodontik tedavi veya iç diş beyazlatma işlemleri sonrasında ortaya çıkar. Bu tür rezorpsiyon dişin kök kısmını etkileyerek diş eti hizasında bir boşluk oluşturabilir.
- İnternal Rezorpsiyon: Dişin iç kısmında, pulpa olarak bilinen sinir ve kan damarlarının bulunduğu bölgede meydana gelir. Dişin iç yapısı genişler ve diş içeriden dışarıya doğru çözer. İlk belirtiler arasında dişin pembe bir renk alması bulunur, bu durum iç dokunun etkilendiğini gösterir. Eğer tedavi edilmezse, dişin içi boşalır ve diş zayıflar, hasara ve çürümeye karşı savunmasız hale gelir.
- Apikal Rezorpsiyon: Diş köklerinin çözünmesi sürecidir. Bebek dişlerinin yerini kalıcı dişlere bırakması sırasında normal bir süreçtir. Ancak yetişkin dişlerinde ortaya çıktığında tedavi gerektirir. Yetişkinlerde dış kök veya kalıcı bir dişin tacı emildiğinde, diş kaybına, enfeksiyona ve diğer ağız ve çene sorunlarına yol açabilir.
Diş Rezorpsiyonunun Belirtileri Nelerdir?
Diş rezorpsiyonu genellikle belirgin belirtiler göstermeyebilir ve yıllarca fark edilmeyebilir. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler ortaya çıkabilir:
Renk Değişikliği: Dişin pembe veya gri bir renk alması.
Ağrı ve Hassasiyet: Özellikle sıcak veya soğuk yiyecekler tüketirken ağrı.
Diş Eti İltihabı: Diş eti çevresinde şişlik veya iltihaplanma.
Diş Yüzeyinde Delikler veya Çatlaklar: Gözle görülebilir hasarlar.
Köklerin Açığa Çıkması: Diş köklerinin görünür hale gelmesi ve buna bağlı hassasiyet artışı.
Normal Diş Rezorpsiyonu Nedir?
Normal diş rezorpsiyonu, bebek dişlerinin düşmesi ve yerlerini kalıcı dişlerin alması sürecinde gerçekleşen doğal bir olaydır. Bebek dişlerinin kökleri, vücut tarafından emilir ve bu sayede dişler doğal olarak düşer. Bu süreç, çocuklarda diş değişiminin bir parçası olarak görülür ve sağlıklıdır. Ancak, yetişkinlerde benzer bir süreç yaşandığında, bu genellikle bir problem belirtisidir ve tedavi gerektirir.
Diş Rezorpsiyonunun Nedenleri
Diş rezorpsiyonunun kesin nedenleri tam olarak anlaşılmamış olsa da, çeşitli faktörlerin bu durumu tetikleyebileceği bilinmektedir:
- Diş Travmaları: Dişe alınan darbeler veya yaralanmalar, rezorpsiyona yol açabilir.
- Ortodontik Tedavi: Dişlerin düzeltilmesi için uygulanan tedaviler bazen diş köklerinde rezorpsiyona neden olabilir.
- Diş Enfeksiyonları: Diş veya diş eti enfeksiyonları rezorpsiyona yol açabilir.
- Kimyasal İrritanlar: Diş beyazlatma gibi kimyasal işlemler de rezorpsiyona neden olabilir.
- Görevini Yapamayan Dişler: Gömülü veya doğru şekilde çıkamayan dişler rezorpsiyona neden olabilir.
Diş Rezorpsiyonu Tedavisi
Diş rezorpsiyonunun tedavisi, durumun ciddiyetine ve yerleşim yerine bağlı olarak değişir. Yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
- Kök Kanal Tedavisi: Dişin iç yapısını temizleyerek enfeksiyonları giderir ve dişi kurtarır.
- Cerrahi Müdahale: Daha ciddi durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
- Diş Çekimi: Dişin yapısı ciddi şekilde zarar görmüşse, dişin çekilmesi gerekebilir.
- Diş İmplantları: Çekilen dişlerin yerine yerleştirilen yapay diş kökleri ve kronlar kullanılır.
Diş Rezorpsiyonunda Dikkat Edilmesi Gerekenler
Erken teşhis, diş rezorpsiyonunun tedavisinde kritik öneme sahiptir. Diş hekimi kontrolleri aksatılmamalıdır. Diş travmaları ve ortodontik tedavi, diş rezorpsiyonuna neden olabilecek önemli faktörlerdir. Tedavi sırasında dikkatli olunmalıdır. Diş kök kanal tedavisi, diş rezorpsiyonunun yaygın bir tedavi yöntemidir ve genellikle başarılıdır. Uygulanan tedaviye bağlı olarak dişin ömrü uzatılabilir. Rezorpsiyonun belirtilerine dikkat etmek, diş kaybını önlemek için önemlidir. Dişteki renk değişiklikleri ve hassasiyet gibi belirtiler ciddiye alınmalıdır. Düzenli diş kontrolleri, rezorpsiyon gibi ciddi diş problemlerinin erken tespiti için gereklidir. Yıllık diş hekimi ziyaretleri ihmal edilmemelidir.
Diş rezorpsiyonu, çeşitli türleri ve belirtileri ile karmaşık bir diş sorunudur. Erken teşhis ve uygun tedavi yöntemleri ile bu durum kontrol altına alınabilir ve diş sağlığı korunabilir. Düzenli diş hekimi kontrolleri ve doğru ağız hijyeni uygulamaları, rezorpsiyonun neden olabileceği ciddi komplikasyonları önlemek için önemlidir.
Diş Rezorpsiyonu ile İlgili Bilimsel Yayınlar
Dent Traumatol dergisinde Temmuz 2024 tarihinde yayımlanan “Assessment of the effects of citric acid and EDTA on cell viability of cultured human periodontal ligament cells attached to simulated avulsed permanent tooth using a spectrofluorometer-An in vitro study” konulu çalışmanın amacı, avulse olmuş dişlerin kök yüzeylerine uygulanan asit işlemiyle periodontal ligamentin yeniden bağlanma ve rejenerasyonunu değerlendirmektir. Araştırmada, susuzlaştırılmış kök yüzeylerinde kültüre edilmiş insan periodontal ligament hücrelerinin (HPLC) canlılık ve sayısı incelenmiştir. Yöntem olarak, sağlam insan kalıcı dişleri kullanılmış, kök bölümleri kesilerek dilimlenmiş, havayla kurutulmuş ve sitrik asit ile EDTA çözeltileri ile muamele edilmiştir. Sonuçlar, sitrik asit grubunda HPLC canlılık ve sayısının diğer gruplara göre daha yüksek olduğunu göstermiştir. Değerlendirme sonucunda, 30 dakika sitrik asit uygulaması, susuzlaştırılmış kök yüzeylerinde HPLC’nin yeniden bağlanma ve rejenerasyonunu artırdığı belirlenmiştir.
Eur Oral Res dergisinde Mayıs 2024 tarihinde yayımlanan “Pulp tissue dissolution capacities of different irrigation agitation techniques in artificial internal resorption cavities” adlı in vitro çalışmanın amacı, yapay iç kök rezorpsiyon boşluklarında (IRC) üç farklı irrigasyon ajitasyon tekniğinin (IAT) organik doku çözme kapasitelerini karşılaştırmaktır. Doksan taze çekilmiş maksiller insan kesici dişi seçilmiş, dekoronasyon işleminden sonra kökler uzunlamasına bölünmüş ve her bir kök yarısında standart bir IRC hazırlanmıştır. Daha sonra yaklaşık 2,3 mg ağırlığındaki sığır pulpa örnekleri tartılmış ve boşluklara yerleştirilmiştir. Kök parçaları tekrar birleştirilip kanal içinde dairesel bir IRC oluşturulmuş, diş örnekleri rastgele altı gruba ayrılmış (n=15): NaCl ve sonic irrigasyon (SI), NaOCl ve SI, NaCl ve pasif ultrasonik irrigasyon (PUI), NaOCl ve PUI, NaCl ve lazer aktif irrigasyon (LAI), NaOCl ve LAI. İrrigasyon işleminden sonra dişler ayrılmış ve boşluklardaki doku örnekleri tekrar tartılmıştır. Ağırlık kaybı yüzdesi hesaplanarak istatistiksel olarak analiz edilmiştir. NaCl kullanılan gruplarda SI, PUI ve LAI’ye göre daha başarılı sonuçlar vermiştir. NaOCl kullanılan gruplarda ise LAI, PUI’ye göre daha etkili olmuş (Grup 6 ˃ Grup 4, p=0.003). NaOCl ile LAI ve SI arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Test edilen tekniklerin hiçbiri IRC’lerden sığır pulpa dokusunu tamamen çözmeyi başaramamış ancak, NaOCl ile birlikte kullanılan LAI diğer IAT’lerden daha etkili olmuştur. Ayrıca, NaOCl ile LAI ve SI arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Perspektif Diş Polikliniği olarak hastalarımız için son teknolojiyi kullanmanın yanı sıra en son yayınlanan bilimsel araştırmaların ışığında, diş hekimleri olarak bizler kendimizi güncel tutuyor ve hasta memnuniyeti için elimizden gelen çabayı gösteriyoruz.
Ankara Çankaya Çukurambar bölgesinde hizmet veren Perspektif Diş Polikliniğine tüm soru ve görüşlerinizi iletebilir ve ayrıca Diş Taşı Temizliği, Bruksizm Tedavisi, 20 Yaş Diş Çekimi, Apikal Rezeksiyon, Gömülü Diş Çekimi, İmplant Tedavisi, Çocuk Diş Hekimliği, Diş Beyazlatma, Diş Eti Çekilmesi, Diş Eti Estetiği, Küretaj, Gülüş Tasarımı, İnley ve Onley Diş Restorasyonları, Porselen Lamina ve Zirkonyum Diş Kaplama konularında İletişim sayfamız üzerinden randevu alabilirsiniz.
Bu makale Perspektif Diş Polikliniği tarafından hazırlanmıştır.
