Diş gıcırdatma, ya da tıbbi adıyla bruksizm, dişlerin istemsiz bir şekilde sıkılması veya birbirine sürtülmesi anlamına gelir. Özellikle geceleri, uyku sırasında gerçekleşen bu durum, çocuklarda yaygın olarak görülür. Diş gıcırdatma, çoğu çocukta herhangi bir belirti göstermeden ortaya çıkabilir ve genellikle kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda, bu davranış ciddi sonuçlara yol açabilir ve tedavi gerektirebilir. Bu yazıda, çocuklarda diş gıcırdatmanın nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgi bulacaksınız.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma Neden Olur?
Çocuklarda diş gıcırdatmanın çeşitli nedenleri olabilir ve bu durum, çocuğun yaşına göre değişiklik gösterebilir. Özellikle küçük çocuklarda, diş gıcırdatma normal kabul edilir ve genellikle diş çıkarma dönemindeki rahatsızlıkla ilişkilendirilir. Bu süreç, çocukların ağızlarını keşfetme yollarından biri olabilir. Altı yaşına kadar olan çocukların çoğu bu davranışı kendiliğinden bırakır. Ancak bazı durumlarda, diş gıcırdatma, stres ve anksiyete gibi duygusal sebeplerle de ortaya çıkabilir.
Gece bruksizminin nedenleri arasında genetik yatkınlık, stres, diş hizasızlığı, bazı sağlık sorunları ve uyku bozuklukları yer alabilir. Ayrıca, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), migren ve alerjiler gibi durumlar da diş gıcırdatma riskini artırabilir.
Diş Gıcırdatmanın Olası Nedenleri: Stres ve Anksiyete: Çocuklar, sınavlar veya okul gibi stresli durumlar karşısında dişlerini gıcırdatabilir. Diş Hizasızlığı: Üst ve alt dişlerin yanlış hizalanması, bruksizmi tetikleyebilir. Uyku Bozuklukları: Uyku apnesi, horlama ve gece terörleri gibi uyku bozuklukları diş gıcırdatmaya neden olabilir. Alerjiler ve Solunum Sorunları: Alerjiler, orta kulak sorunlarına neden olabilir ve bu da dolaylı olarak diş gıcırdatmayı tetikleyebilir.
Çocuklarda Diş Gıcırdatmanın Belirtileri Nelerdir?
Diş gıcırdatma, özellikle gece uyurken gerçekleştiği için fark edilmesi zor olabilir. Ancak, bazı belirtiler diş gıcırdatmanın varlığını gösterebilir. Bu belirtiler arasında gıcırdama sesleri, çene ağrısı, diş hasarı ve sabahları baş ağrısı yer alır. Uyku sırasında çocuğun dişlerini gıcırdatıp gıcırdatmadığını anlamak için gece boyunca çocuğu kontrol etmek veya bir bebek monitörü kullanmak faydalı olabilir.
Diş Gıcırdatma Belirtileri:
- Gıcırdama Sesleri: Çocuğun uyurken dişlerinden çıkan sürtünme veya gıcırdama sesleri.
- Çene Ağrısı: Sabah uyandığında çocuğun çene veya yüz bölgesinde ağrı hissetmesi.
- Diş Hasarı: Dişlerde aşınma, çatlaklar veya dolgu hasarı gibi fiziksel değişiklikler.
- Diş Hassasiyeti: Sıcak veya soğuk yiyeceklere karşı dişlerde artan hassasiyet.
- Baş Ağrıları: Özellikle sabahları görülen baş ağrıları, diş gıcırdatma ile ilişkili olabilir.
Çocuklarda Diş Gıcırdatması Nasıl Geçer?
Çocuklarda diş gıcırdatmayı durdurmak için öncelikle altta yatan nedenleri bulmak önemlidir. Eğer sorun alerjilerden veya uyku bozukluklarından kaynaklanıyorsa, bu durumların yönetilmesi bruksizmin azalmasına yardımcı olabilir. Çocuğunuzun diş gıcırdatmasının stresle ilgili olduğunu düşünüyorsanız, stres yönetimi tekniklerini öğrenmek faydalı olacaktır. Yoga, derin nefes alma egzersizleri ve çocuklarla kaygı üzerine konuşmalar yapmak, bu sürecin yönetilmesine katkıda bulunabilir.
Ayrıca, uyku kalitesini artıracak bir rutin oluşturmak da faydalı olacaktır. Ilık bir banyo, yatmadan önce kitap okuma gibi rahatlatıcı aktiviteler, çocukların daha huzurlu bir şekilde uyumasına yardımcı olabilir.
Diş Gıcırdatmasını Azaltmanın Yolları:
- Stresi Azaltmak: Çocuğun günlük stresini yönetmesine yardımcı olmak, diş gıcırdatmayı azaltabilir.
- Rahatlatıcı Bir Uyku Rutini: Düzenli bir yatma saati belirleyip, sakinleştirici aktivitelerle uykuya geçiş sağlamak.
- Uyku Hijyeni: Elektronik cihazları yatmadan önce sınırlamak, sessiz ve karanlık bir ortam sağlamak.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma Nasıl Tedavi Edilir?
Çocuğunuzun diş gıcırdatması uzun süre devam ederse veya ciddi diş hasarına neden oluyorsa, bir pediatrik diş hekimine başvurmak önemlidir. Diş hekiminiz, çocuğunuz için uygun bir tedavi planı geliştirebilir. Tedavi yöntemleri arasında ağız koruyucuları ve ortodontik tedaviler yer alabilir. Ağız koruyucuları, dişlerin zarar görmesini önlemek için geceleri kullanılır ve çocuğun diş yapısına özel olarak hazırlanır.
Eğer çocuğun diş gıcırdatması diş hizasızlığı gibi yapısal bir sorundan kaynaklanıyorsa, diş telleri veya diğer ortodontik tedavi yöntemleri önerilebilir. Aynı zamanda, eğer diş gıcırdatma altında yatan başka bir sağlık sorunuyla ilişkiliyse, pediatrik diş hekimi bu konuda bir uzmanla iş birliği yaparak çocuğunuz için en uygun tedaviyi belirleyebilir.
Tedavi Yöntemleri:
- Ağız Koruyucuları: Dişleri gece boyunca koruyan, kişiye özel olarak üretilen cihazlar.
- Ortodontik Tedaviler: Diş hizasızlığını düzeltmek için diş telleri veya diğer ortodontik cihazlar.
- Stres Yönetimi: Stres ve anksiyete kaynaklı diş gıcırdatma için danışmanlık veya terapi desteği.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma ile İlgili Önemli Noktalar
- Çocuklardaki diş gıcırdatma çoğunlukla kendiliğinden geçer, ancak uzun sürdüğünde tedavi gerektirebilir.
- Stres, uyku bozuklukları ve diş hizasızlığı gibi faktörler, çocuklarda diş gıcırdatmanın başlıca nedenleridir.
- Çocukların stres yönetimi becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak, diş gıcırdatma sıklığını azaltabilir.
- Düzenli diş hekimi kontrolleri, diş gıcırdatmanın neden olduğu olası diş hasarlarını erken fark etmeyi sağlar.
- Ağız koruyucuları ve ortodontik tedaviler, dişlerin korunmasına ve gıcırdatmanın etkilerini en aza indirmeye yardımcı olur.
Sonuç olarak, çocuklarda diş gıcırdatma genellikle ciddi bir sorun olmasa da, bazı durumlarda dişlerde hasara yol açabilir ve tedavi gerektirebilir. Bu yüzden, belirtileri fark ettiğinizde bir uzmanla görüşmek önemlidir. Çocuğunuzun sağlıklı diş gelişimini desteklemek için düzenli diş hekimi ziyaretlerini ihmal etmeyin.
Çocuklarda Diş Gıcırdatma ile İlgili Bilimsel Yayınlar
J Clin Pediatr Dent dergisinde Eylül 2024 tarihinde yayımlanan “Sleep bruxism in children main methods of treatment: a systematic review with meta-analysis” konulu çalışmanın amacı, uyku bruksizmi tedavisinde cinsiyet farklılıklarını ve en etkili tedavi yöntemlerini incelemektir. Yöntem olarak, 2000-2022 yılları arasında PubMed, Lilacs, Web of Science ve Scopus veritabanlarında yapılan araştırmalar değerlendirildi. Anahtar kelimelerle yapılan aramada 1462 çalışma bulundu ve bunlardan sadece dört tanesi bu sistematik incelemeye dahil edilmiştir. Sonuçlara göre, fotobiyomodülasyon tedavisi en etkili yöntem olarak öne çıkmıştır (OR 0.10; %95 CI 0.03-0.43), ardından hidroksizin tedavisi gelmektedir. Erkeklerde bruksizm ortalaması 18.5, kızlarda ise 19.5’tir. Bu meta-analiz, fotobiyomodülasyonun bruksizm tedavisinde daha etkili olduğunu göstermiştir, ancak çalışma, tedavi değerlendirme yöntemlerindeki çeşitlilik nedeniyle sınırlamalara sahiptir.
J Oral Rehabil dergisinde Eylül 2024 tarihinde “Is There an Increase in Possible Sleep Bruxism in Children Over Time? A Longitudinal Study” adlı çalışmanın amacı, çocuk ve ergenlerde uyku bruksizmi (UB) ve diş aşınması insidansını değerlendirmektir. Yöntem olarak, 2014 ve 2016 yıllarında başlayan ve 1816 çocuğun takip edildiği uzunlamasına bir çalışma yapılmıştır. Veriler, ebeveyn ve öz-bildirimlerle toplanmıştır. Klinik veriler beş kalibre edilmiş uzman tarafından kaydedilmiştir. Çocukların diş erozyonu ve aşınması değerlendirilmiştir. Sonuçlara göre, UB insidansında artış gözlenmemiştir, ancak çocuk ve ergenlerde diş aşınması riski 2.2 kat daha yüksek bulunmuştur. UB, kulak ağrısı, erozyon ve uyanık bruksizm ile ilişkili bulunmuştur. Bu bulgular, UB’nin diş aşınmasını artırdığını göstermektedir.
Ankara Çankaya Çukurambar bölgesinde hizmet veren Perspektif Diş Polikliniğine tüm soru ve görüşlerinizi iletebilir ve ayrıca Diş Taşı Temizliği, Bruksizm Tedavisi, 20 Yaş Diş Çekimi, Apikal Rezeksiyon, Gömülü Diş Çekimi, İmplant Tedavisi, Çocuk Diş Hekimliği, Diş Beyazlatma, Diş Eti Çekilmesi, Diş Eti Estetiği, Küretaj, Gülüş Tasarımı, İnley ve Onley Diş Restorasyonları, Porselen Lamina ve Zirkonyum Diş Kaplama konularında İletişim sayfamız üzerinden randevu alabilirsiniz.
Bu makale Perspektif Diş Polikliniği tarafından hazırlanmıştır.
